Problemy jelitowe w postaci wzdęć i zaparć dotyczą sporej liczby osób w różnym wieku. Najczęstszą ich przyczyną są błędy żywieniowe polegające na spożywaniu niewystarczającej ilości błonnika roślinnego oraz piciu zbyt małej ilości płynów dziennie. Jeśli trudności z oddawaniem stolca występują przewlekle, mogą być powodowane przez zespół jelita nadwrażliwego lub chorobę SIBO polegającą na rozroście flory bakteryjnej w obrębie przewodu pokarmowego. Czy zaparciom może towarzyszyć utrata wagi? Jak sobie radzić z tą przypadłością i jakie produkty włączyć do diety, by poprawić stan mikrobioty i uregulować pracę jelit? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w poniższym tekście.
Czym są zaparcia i jakie są najczęstsze czynniki sprzyjające występowaniu nieprzyjemnych objawów ze strony układu pokarmowego?
Zanim zaprezentujemy sposoby mogące pomóc w przeciwdziałaniu powstawania zaparć, najpierw przyjrzyjmy się czynnikom, które zwiększają ryzyko wystąpienia tej przypadłości. Do trudności z wypróżnianiem może przyczyniać się wiele nieprawidłowości w organizmie człowieka. Najczęstszą przyczyną zbyt małej częstotliwości wypróżnień jest nieprawidłowy tryb życia. Większość z nas na co dzień spędza wiele czasu przy biurku, zapominając o regularnej aktywności fizycznej i dbaniu o prawidłowe nawodnienie. Do tego dochodzą niewłaściwe nawyki żywieniowe: jedzenie w pośpiechu, przejadanie się, wysoka podaż węglowodanów w diecie, częste spożywanie pokarmów wysokoprzetworzonych.
Czynnikiem wywołującym zaparcia może być też stosowanie niektórych leków, w tym m.in. środków przeczyszczających, antydepresyjnych, przeciwdrgawkowych, na nadciśnienie tętnicze, preparatów żelaza. Do nasilenia objawów ze strony układu pokarmowego i trudności z defekacją mogą ponadto przyczyniać się choroby takie jak niedoczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc, zaburzenia wodno-elektrolitowe, cukrzyca typu 1, uchyłki jelita grubego, a także czy intensywny rozrost bakterii w jelicie cienkim (SIBO). Nawracające i przewlekłe zaparcia warto skonsultować z lekarzem lub dietetykiem. Specjalista po przeprowadzeniu wywiadu zaproponuje diagnostykę i w razie potrzeby odpowiednie leczenie.
Zespół jelita drażliwego z zaparciami i wzdęciami – charakterystyka, przyczyny rozwoju
Na nadmierną produkcję gazów i występowanie zaparć bardzo często skarżą się pacjenci z chorobami układu pokarmowego, do których należy m.in. zespół jelita nadwrażliwego. Schorzenie to wiąże się z zaburzeniami pracy jelit, które objawiają się bólem brzucha, silnymi skurczami oraz spowolnieniem przesuwania treści jelitowej. Rozpoznanie choroby najczęściej odbywa się na podstawie wytycznych rzymskich. Zgodnie z przyjętymi kryteriami zespół jelita nadwrażliwego może zostać zdiagnozowany u osób, u których ból brzucha i trudności z uformowaniem stolca wystąpiły przynajmniej trzy razy w tygodniu w ciągu ostatnich trzech miesięcy.
Jakie istnieją metody zapobiegania zaparciom?
Najlepszym sposobem zapobiegania występowaniu zaparć jest modyfikacja stylu życia. Dieta powinna być zróżnicowana i dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta. Ważne, aby wyeliminować produkty powodujące spadek perystaltyki jelit i przyczyniające się do wzdęć. Poniżej prezentujemy kilka metod, których stosowanie może pomóc w złagodzeniu dolegliwości chorobowych oraz w poprawieniu ogólnej jakości życia.
Włącz do diety produkty bogate w błonnik rozpuszczalny
Osoby, które zmagają się z zaparciami, w pierwszej kolejności powinny zadbać o odpowiednią ilość błonnika w diecie. Zarówno brak tego składnika, jak i jego nadmiar może nasilać objawy związane z niewłaściwym funkcjonowaniem układu pokarmowego. Błonnik nie tylko pobudza perystaltykę, ale też wspomaga wchłanianie wody do jelita oraz pomaga uregulować poziom cholesterolu. Najlepszym źródłem tego włókna pokarmowego są: zboża, soja, fasola, soczewica, brokuły, kalafior, ziemniaki, pomidory, babka płesznik, nasiona lnu. Zgodnie z rekomendacjami dietetyków dzienna ilość tego składnika w diecie powinna wynosić minimum 25 g dziennie.
Wzbogać jadłospis w kwasy Omega-3
Właściwie skomponowana i różnorodna dieta jest podstawą zachowania zdrowia. Poza błonnikiem w codziennym jadłospisie nie może zabraknąć nienasyconych kwasów tłuszczowych Omega. Związki te nie tylko zapobiegają rozwojowi chorób układu sercowo-naczyniowego, ale także poprawiają funkcjonowanie jelit i wspomagają naturalną regenerację ich wyściółki. Informacja ta jest szczególnie istotna dla osób cierpiących z powodu zaparć i stanów zapalnych w obrębie przewodu pokarmowego.
Sięgaj po kiszonki i fermentowane produkty mleczne
Poza zwiększeniem błonnika w diecie oraz regularnym spożywaniem warzyw i owoców wiele korzyści może też przynieść włączenie do jadłospisu kiszonek oraz fermentowanych produktów mlecznych. Szczególnie ważne znaczenie w kontekście prawidłowego funkcjonowania jelit mają pokarmy zawierające bakterie z gatunku Lactobacillus.
Ogranicz spożycie wysoko przetworzonych produktów
Frytki, parówki, paczkowane wędliny, chipsy, gotowe zupki błyskawiczne – to tylko przykładowe produkty o wysokim stopniu przetworzenia, które regularnie spożywane mogą wyrządzić dużą szkodę jelitom. Częste sięganie po tego typu żywność wiąże się też ze zwiększonym ryzykiem rozwoju wielu innych chorób cywilizacyjnych.
Zacznij się częściej ruszać
Jeśli na co dzień prowadzisz siedzący tryb życia, najwyższy czas wstać zza biurka i zacząć się ruszać. Eksperci są zgodni, że umiarkowana aktywność fizyczna nie tylko pomaga utrzymać prawidłową masę ciała, ale też ma pozytywny wpływ na kondycję jelit. Ruch to też świetny sposób na przeciwdziałanie występowaniu zbitych mas kałowych, które są trudne do wydalenia.
Poznaj sprawdzone metody na redukcję stresu
Nie ulega wątpliwości, że stres ma negatywny wpływ na kondycję jelit. Wzmożone napięcie psychiczne prowadzi m.in. do wydzielania mucyny. W prawidłowych warunkach ten glikoproteinowy składnik występujący w błonie śluzowej żołądka chroni narządy przed działaniem enzymów wydzielanych w czasie trawienia. Podczas stresu gwałtownie wzrasta jej ilość, co przekłada się na niewłaściwe funkcjonowanie jelit. Dlatego warto nauczyć się radzić sobie z emocjami np. poprzez medytację, ćwiczenia oddechowe i rozmaite techniki relaksacyjne.
Dbaj o prawidłowe nawodnienie w ciągu dnia
By wspomóc prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego, pamiętaj o wypijaniu minimum dwóch litrów płynów dziennie. Staraj się ograniczyć kolorowe napoje gazowane i dosładzane soki. Rekomendowana jest przede wszystkim niegazowana woda mineralna oraz inne niesłodzone płyny. Możesz też sięgnąć po ziołowe napary np. z szałwii, kopru włoskiego, mięty pieprzowej.
Czy zaparcia mogą powodować przyrost masy ciała? Kiedy skonsultować się z lekarzem?
Zaparcia same w sobie zazwyczaj nie powodują przyrostu masy ciała. Warto jednak pamiętać, że stanowią częstą przypadłość osób z nadwagą i otyłością. W sytuacji, kiedy trudnościom z defekacją towarzyszą inne objawy (np. twardy brzuch, anemia, krew lub śluz w stolcu), nie warto zwlekać z wizytą u lekarza.
W przypadku zaparć najczęściej stosuje się leki regulujące pracę układu trawiennego, które ułatwiają usuwanie zalegającej treści pokarmowej i wspomagają jego prawidłowe funkcjonowanie. U części pacjentów dobre efekty przynosi też stosowanie olejku z mięty pieprzowej, który poprzez stymulowanie receptorów w ścianie jelita wykazuje działanie przeciwbólowe, rozkurczowe oraz wiatropędne. Ponadto w leczeniu tej przypadłości możliwe jest wykorzystywanie środków należących do grupy leków przeczyszczających.
Zdrowa, zbilansowana dieta pomoże Ci zadbać o perystaltykę jelit i uregulować rytm wypróżnień!
Dieta pomagająca utrzymać zdrowie powinna być rozmaita. W przypadku osób zmagających się z zaparciami konieczne jest jednak wyeliminowanie pokarmów, które mogą nasilać nieprzyjemne objawy ze strony układu trawiennego. Posiłki powinny być spożywane w spokoju i o stałych porach. W celu zmiękczeniu kału i stymulacji jelit można też rozważyć suplementację. Na zaparcia najczęściej polecane są preparaty z błonnikiem, laktulozą oraz makrogolem. Ich przyjmowanie zawsze należy uzgodnić z lekarzem.
