Stres oksydacyjny

Co to stres oksydacyjny

Do stresu oksydacyjnego dochodzi w momencie, kiedy w naszym organizmie poziom wolnych rodników (utleniaczy) nie odpowiada poziomowi antyoksydantów (przekracza poziom przeciwutleniaczy). Wolne rodniki atakują zdrowe komórki i uszkadzają błony komórkowe, powodując ich obumieranie, z kolei antyoksydanty hamują rozwój wolnych rodników.

Jak powstaje stres oksydacyjny

Wolne rodniki powstają w procesie oddychania, kiedy organizm przetwarza dostarczany tlen w energię. Część tego tlenu zamienia się w szkodliwe cząsteczki, które uszkadzają komórki odpowiedzialne za prawidłowe funkcjonowanie organizmu, np. DNA komórek organizmu.

Do walki z wolnymi rodnikami niezbędne są przeciwutleniacze, czyli antyoksydanty spowalniające utlenianie oraz chroniące przed szkodliwym działaniem oksydantów. Co to oznacza? Utleniacze „wyłapują” nadmiar wolnych rodników w organizmie i pomagają w pozbyciu z krwiobiegu substancji toksycznych.

Mówić prościej – stres oksydacyjny powstaje w momencie, kiedy nasz organizm nie jest w stanie wyprodukować odpowiedniej ilości przeciwutleniaczy niezbędnych do zwalczania szkodliwego działania oksydantów. Przez to nasz organizm słabnie i staje się bardziej podatny na różnego rodzaju choroby.

Stres oksydacyjny przyczyny

Stres oksydacyjny zdobył miano choroby cywilizacyjnej, ponieważ prowadzi do niego niezdrowy tryb życia i szereg warunków środowiskowych. W kontekście stresu oksydacyjnego przywołuje się najczęściej następujące przyczyny:

• niezdrowy styl życia,
• nieodpowiednia dieta bogata w utlenione tłuszcze, cukry, oraz związki chemiczne,
• spożywanie wysokoprzetworzonej żywności,
• nadużywanie alkoholu i palenie papierosów,
• brak odpowiedniej ilości snu,
• długotrwały stres,
• zbyt intensywny wysiłek fizyczny,
• zanieczyszczenia powietrza,
• zanieczyszczone środowisko życia i pracy,
• długa ekspozycja na promieniowanie słoneczne,

To jednak nie wszystkie przyczyny stresu oksydacyjnego. Do zaburzenia równowagi oksydacyjnej dochodzi te z na skutek zażywania niektórych leków, np. antykoncepcyjnych, antydepresyjnych czy sterydów. Istotną przyczyną stresu oksydacyjnego jest też wiek. Wraz z upływem lat mechanizmy obronne organizmu przed nadmiarem wolnych rodników znacznie słabną.

Skoro nadmierna aktywność może powodować stres oksydacyjny, to oznacza to, że musimy zrezygnować z regularnego wysiłku fizycznego? Oczywiście, że nie. Niewskazany jest tylko nadmierny wysiłek fizyczny. Lekkie ćwiczenia i aktywność fizyczna w ciągu dnia są wręcz zalecane.

Skutki stresu oksydacyjnego

Stres oksydacyjny prowadzi do zanieczyszczenia organizmu i uszkodzenia DNA komórek i uszkodzenia cząstek białka. To z kolei powoduje spadek odporności organizmu, co w konsekwencji przyczynia się do rozwoju chorób płuc, chorób układu oddechowego, zaburzeń pracy nerek i chorób układu moczowego, zaburzeń hormonalnych. Stres oksydacyjny może także sprzyjać rozwojowi nowotworów.

Stres oksydacyjny może powodować także udar mózgu, zawał mięśnia sercowego, oraz choroby neurodegeneracyjne (Alzhaimer, Parkinson).

Stres oksydacyjny – objawy

Objawy stresu oksydacyjnego są niejasne i niejednoznaczne. Bardzo łatwo można je przypisać wielu różnym chorobom i infekcjom. Jakie objawy najczęściej wiążą się ze stresem oksydacyjnym?

• przewlekły ból głowy,
• migreny,
• senność,
• ogólne osłabienie,
• bóle mięśni i stawów,
• stany zapalne,
• problemy z trawieniem,
• wysypka.

Stres oksydacyjny – leczenie

Walka ze stresem oksydacyjnym polega na wykluczeniu czynników, które szkodzą naszemu organizmowi. Aby wyeliminować wolne rodniki i nie dopuścić do dalszego uszkodzenia komórek zaleca się zrezygnować z używek, dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu oraz pamiętać o umiarkowanej aktywności fizycznej. Kluczem do sukcesu jest również nauczenie się radzenia sobie ze stresem. W stresie oksydacyjnym główną rolę odgrywa też dieta bogata antyoksydanty.

Stres oksydacyjny – profilaktyka

Na czym polega profilaktyka stresu oksydacyjny? Aby zabezpieczyć się przed działaniem wolnych rodników, zadbaj o prawidłową dietę i zdrowy styl życia. Czego zatem powinno się unikać?

• wysoko przetworzonej żywności,
• pryskanych i sztucznie nawożonych owoców i warzyw,
• spleśniałych warzyw i owoców (także odkrawania spleśniałych i obitych fragmentów),
• wędzonych produktów (szkodliwe węglowodory aromatyczne powstają podczas wędzenia),
• smażonych i przypalonych dań (szkodliwe dla zdrowia związki aminowe powstają podczas smażenia i obecne są także w produktach przypalonych),
• peklowanego mięsa (ze względu na obecne w nim szkodliwe związki nitrozoaminowe).

Jakie produkty są szczególnie mile widziane w naszej diecie?

• świeże warzywa i owoce,
• kakao,
• nasiona chia,
• zielona herbata.

O czym warto pamiętać? Warzywa i owoce nie powinny być poddawane długiej obróbce termicznej, ponieważ wysoka temperatura zabija antyoksydanty.

Sprawdź najpopularniejsze wpisy na blogu: