Topinambur – właściwości, zastosowanie

Topinambur (słonecznik bulwiasty) – co to jest?

Topinambur znany jest nam od dobrych kilka wieków, dawniej jednak głównie jako roślina dekoracyjna. Zwany jest również jako słonecznik bulwiasty (ponieważ jest on spokrewniony ze słonecznikiem zwyczajnym), karczoch jerozolimski, ziemna gruszka. Może on pełnić funkcję ozdobną, ponieważ należy on do rodziny astrowatych i podczas okresu kwitnienia, charakterystyczne dla topinamburu są piękne żółte kwiaty. Jednak to bulwy topinamburu są najbardziej doceniane zarówno w medycynie, jak i w kuchni. Cechuje je wyjątkowy smak, a także niezwykłe wartości odżywcze. Topinambur zawiera naturalny probiotyk (inulinę), a także błonnik. Topinambur składa się z dwóch część: korzeń i część nadziemna.

• korzeń – część jadalna. Bulwa topinamburu przypominam z wyglądu ziemniaka lub korzeń imbiru. Posiada ona jednak zdecydowanie delikatniejszy smak, porównywalny z pestkami słonecznika.
  W zależności od odmiany topinamburu bulwy mogą posiadać różny kolor skórki (żółty, różowy, czerwony, brązowy, fioletowy). Miąższ natomiast jest biały lub żółty. Topinambur najczęściej posiada nieregularny kształt. Bulwy mogą być owalne, podłużne, wrzecionowate, maczugowate. Rosną najczęściej w skupiskach, dlatego też łatwiej je zbierać.
• część nadziemna – kwiat. Część ozdobna może przypominać słonecznik, jednak zdecydowanie różni się od niego systemem korzennym – w przypadku topinamburu są to właśnie jadalne bulwy. Charakterystyczne są mocne i długie (nawet do 2-3 metrów) łodygi, zakończone przepięknym, żółtym kwiatem.

Jakie zastosowanie ma topinambur?

Bogactwo właściwości leczniczych jakie posiada topinambur, sprawia, że ma on wyjątkowo szerokie zastosowanie w przeróżnych kuracjach zdrowotnych, a także leczeniu wielu schorzeń. Powinny sięgać po tę roślinę osoby chorujące na cukrzycę typu drugiego, dzięki wysokiej zawartości inuliny w jego korzeniach. Ten składnik przyczynia się również do obniżenia poziomu cholesterolu LDL. Wysoka zawartość błonnika pokarmowego i pektyn, oczyszcza organizm – znakomicie wiąże i usuwa szkodliwe związki, również wspomaga perystaltykę jelit. Zawarte w topinamburze związki aktywne przeciwdziałają zakażeniom dróg moczowych oraz wykazują właściwości hepatoprotekcyjne (chronią wątrobę) i immostymulujące. Niska kaloryczność i wysoka zawartość błonnika to świetne połączenie, które wspiera proces odchudzania, jednocześnie zapewniając uczucie sytości. Natomiast soki z topinamburu mogą być wykorzystywane w leczeniu owrzodzeń, oparzeń i zmian łuszczycowych.

Najważniejsze właściwości lecznicze topinamburu

• obniżenie poziom cukru we krwi,
• obniżenie cholesterolu, regulacja ciśnienia,
• oczyszczenie organizmu,
• wsparcie układu nerwowego,
• wsparcie przy chorobach jelita grubego,
• wsparcie przy odchudzaniu,
• działanie odtruwające,
• działanie przeciwgrzybiczne i antyoksydacyjne.

Topinambur wartości odżywcze

Bulwa topinamburu zawiera wiele drogocennych właściwości. Jest bogatym źródłem witamin A,B,C, błonnika, składników mineralnych, żelaza, selenu, wapnia i potasu. Co więcej? Topiinambur zawiera sacharozę, celulozę, maltozę, krzemionkę i kwasy tłuszczowa. Posiada do 17 proc. inuliny, która w organiźmie człowieka przekształca się we fruktozę dobrze tolerowaną przez diabetyków. Przez to też bulwy topinamburu polecane są w przypadku cukrzycy typu 2 i zmniejszeniu insulinoodporności.

Wartości surowego topinamburu (w 100 g)

Odmiany topinamburu

W Polsce można spotkać się z dwoma odmianami topinamburu: Albik oraz Rubik. Pierwsza z nich znakomicie nadaje się do konsumpcji. Posiada białe, maczugowate bulwy i to zapewne najczęściej właśnie z tą odmianą spotkasz się w kontekście przepisów kulinarnych, czy też tego, jakie ma właściwości topinambur. Odmianę Rubik charakteryzuje czerwone, fioletowe bulwy, które posiadają o bardziej nieregularnym kształcie. Jest ona traktowana jako odmiana pastewna, także przez trudności w dobrym oczyszczeniu z ziemi korzenia.

Jak sadzić topinambur

Ze względu na niskie wymagania glebowe i uprawowe, topinambur łatwo można uprawiać w domowych ogródkach. Roślina odwdzięczy się pięknymi kwiatami, a także dużą ilością bogatych w wartości odżywcze bulw. Najlepiej sadzić topinambur w marcu lub kwietniu, ale również można zrobić to jesienią. Sadzenie topinamburu należy przeprowadzić na głębokości ok. 10-15 metrów, w odległości 1,5 metra między rzędami. Uwaga – topinambur ma tendencję do bardzo bujnego wzrostu – należy bacznie śledzić uprawę i kontrolować wzrost.

Jak jeść – czyli spożywanie topinamburu

Jak wygląda spożywanie bulw topinamburu? Topinambur spożywany jest zarówno na surowo, jak i na ciepło. Jego bulwy można jeść podobnie jak ziemniaki, czy też marchewkę. Topinambur, inaczej słonecznik bulwiasty, jest oczywiście jadalną rośliną. Korzeń topinamburu może być spożywany na surowo, a także poddawany obróbce cieplnej. W zależności od tego, jak jest jedzony, różni się smakiem, ale także i właściwościami odżywczymi. Surowy topinambur jest znakomitym składnikiem, chętnie wykorzystywanym w kuchni. Bulwy rosną w ziemi, dlatego też bardzo ważne jest, aby dokładnie je umyć, oczyścić szczoteczką. Najwięcej witamin znajduje się pod jego skórką, dlatego też jej obieranie nie będzie najlepszym wyjściem w kontekście dostarczania najważniejszych witamin i minerałów dla naszego organizmu.
Surowy topinambur można jeść tak jak marchewkę. Pokrojony w paski, podany na talerzu, będzie znakomitą przekąską na różne okazje. W kuchni topinambur stał się znakomitym dodatkiem do sałatek, kanapek, czy też po prostu jako dodatek do obiadu. Znakomicie sprawdza się również w formie carpaccio – podany z oliwą, rukolą i prażonymi orzechami.
Słonecznik bulwiasty również można ugotować bądź upiec. Gotowanie i smażenie wygląda podobnie jak w przypadku ziemniaków. Może być gotowany, a odpowiednio pokrojony (w paski, plasterki, łódeczki) także smażony na głębokim oleju lub pieczony. Wykorzystać go można jako dodatek do przeróżnych dań, w formie puree z topinamburu. Świetnie zdaje egzamin także jako główny składnik bulionów, czy kremów.

Sprawdź najpopularniejsze wpisy na blogu: